استاد فریدون جنیدی
زبان فارسی زبان فرهنگی جهان است. این زبان مستقیم با کهنترین زبان آریایی جهان که زبان اوستایی است، پیوند دارد. برترین پدیدههای فرهنگی جهان به این زبان نوشته شدهاند و کسی که این زبان را میخواند و مینویسد، به آموختن زبان دیگری نیاز ندارد. زبانهای غیررسمی در این محدوده، زبان محاوره روزمرهاند که مادر با فرزندش به این زبانها صحبت میکند و مردم در کوچه و بازار با آنها حرف میزنند. اینها هم به جای خود اهمیت دارند. خود من نیشابوریام و هر وقت با یک نیشابوری روبهرو میشوم، به زبان بومی صحبت میکنم و لذت میبرم، اما اینها صرفا برای محاوره هستند.
سیاست استعماری انگلیس با خیانت، زبان فارسی را که زبانی بینالمللی بود از پهنه گیتی تقریبا به ایران، افغانستان و تاجیکستان محدود کرد. روسیه هم در این راه با انگلیس همکاری کرد. نخستین کتاب آموزش زبان فارسی را 300 سال پیش در چین نوشتهاند. نخستین ماشین چاپ فارسی را در استانبول دوران عثمانی پیدا کردهاند و چون مصر هم مستعمره عثمانی بوده، دومین دستگاه چاپ فارسی در قاهره استفاده شده است. اگر مردم در این کشورها از زبان فارسی استفاده نمیکردند، چه نیازی به این دستگاهها بود؟
زبان فارسی سالها زبانی جهانی بود بدون یاوری دولتها که از محمود غزنوی به اینسو غیر از کریمخان زند همه غیرایرانی بودند، اما نیروی زبان فارسی آن را پیش برد. حال استعمار آن را به این روز انداخته است، اما هنوز نمیتوان قدرت آن را نادیده گرفت. بعضی فکر میکنند زبان فارسی نمیتواند زبان علم باشد، درحالیکه جبر و مثلثات را ایرانیان به جهان عرضه کردند. وقتی پا و بازوی پهلوانی را بشکنند نمیتواند کشتی بگیرد، زبان فارسی هم همینطور است، اما این زبان پدیدهای به نام «شاهنامه» به جهان عرضه کرده است.
در ایالت بخارا به چهار شهر بزرگ ایرانی سمرقند، بخارا، تاشکند و ترمذ، با سیاست یکی از دیکتاتورهای تاریخ (استالین) نام «ازبکستان» دادند و فرزندان رودکی در آن شهرها مجبورند زبان ازبکی بخوانند و آخرین مدرسههای فارسیزبان در ازبکستان سه سال پیش بسته شد. ازبکستان باید اجازه بدهد فرزندان رودکی سمرقندی فارسی بخوانند و جمهوری تازهسال آذربایجان باید اجازه بدهد تالشها و تاتهای ایرانینژاد فارسی بخوانند.
وبلاگ شخصی فاطمه برناک...